Het verlies van een dierbare, is altijd een zware periode. Sporten kan daarbij helpen, om je verdriet een plaats te geven. Wij spraken met Serge Enckels, die sinds het verlies van zijn zoontje Kenric steeds meer is gaan sporten. Serge ging deelnemen aan ultraloops en traint als een bezetene!
Een tijdje geleden schreef ik ‘ultralopen, de sport in opmars’. Maar wat maakt ultralopen nu zo populair? Ik ben er nog steeds niet achter gekomen, want een ultraloop is zwaar en tijdrovend. Zijn lopers misschien niet meer tevreden met het voltooien van een marathon?
Serge heeft alleszins een goede reden om aan ultralopen te doen, namelijk zijn verdriet verwerken. We spraken uitgebreid met hem over het verlies van zijn zoontje, hoe hij terecht kwam in een verslaving, ging sporten en zijn rug probeert te rechten door de opstart van enkele mooie initiatieven.
Serge is niet zomaar een ultraloper. Serge loopt voor Run2remember. Run2remember is een groep van mensen die lopen en/of wandelen om het verdriet en de fysieke en mentale impact vaan een verlies aan te pakken.
Dag Serge, bedankt dat je vandaag even tijd wou maken voor dit interview.
Hoe ben je gestart met ultralopen? Ik veronderstel dat je eerst korte afstanden deed?
- In 2015 startte ik terug met lopen nadat ik het misschien 20 jaar niet meer gedaan had en al snel kreeg ik de smaak te pakken voor langere afstanden. Een halve marathon volgde vrij snel en het duurde niet veel langer voor ik mijn eerste marathon aanvatte. Achteraf gezien waren de enkele maanden training die ik had veel te weinig voor die afstand, maar zoals met veel dingen die ik doe is het vaak mijn volhardheid die overneemt als mijn conditie het laat afweten.
Hoe is die marathon uiteindelijk afgelopen?
- Ik finishte de marathon uiteindelijk net onder de 4 uur, maar was volledig op. Vooral de laatste 10km waren een echte hel. De voldoening en nederigheid die ik voelde na die prestatie waren een beloning op zich, het deed me beseffen dat lopen echt mijn ding is en dat ik meer wou. Al moet ik toegeven dat ik op dat moment nog niet bereid was om mijn (vaak ongezonde) levensstijl aan te passen om zodoende mijn prestaties te verbeteren. Dat volgde pas later.
100 kilometer lopen, is voor jou tegenwoordig niet vreemd. Wat is jouw drijfveer om zo een lange afstand te lopen?
- Mijn ontdekking van ultralopen kwam er in een moeilijke tijd. In januari 2016 werd namelijk bij ons jongste zoontje Kenric een agressieve tumor ontdekt. Veel tijd om dit nieuws te verwerken was er niet, ons gezin dook vanaf toen het behandelingstraject in. Want hoewel Kenric degene was die de chemokuren, operaties, bestralingen etc. moest ondergaan, was de impact op ons allemaal niet te onderschatten. Het gebrek aan controle, samen met het gevoel van machteloosheid over de mogelijke uitkomst was enorm lastig om als ouder te dragen. Je moet je kind door loodzware behandelingen loodsen, waarbij je alles wil doen om het beter te maken of het van hem over te nemen. Maar dat is net hetgeen wat je niet kan. En daarnaast zie je ook de onmacht en het verdriet van je partner. Die combinatie vond ik loodzwaar, waardoor ik mijn toevlucht in eerste instantie zocht in drank. Iets wat ik later gelukkig heb kunnen ombuigen. Ik ben ondertussen bijna 3 jaar volledig nuchter en lopen is daarbij mijn grootste hulp. Zeker toen we Kenric ondanks al die behandelingen in februari 2019 toch nog moesten afgeven, hield het lopen mij letterlijk en figuurlijk op de been. De frustraties, de woede, het verdriet, het speelt allemaal zijn rol in mijn prestaties en geloof mij, tijdens een run van 100km kom ik ze allemaal minstens één keer tegen.
Ondanks je verdriet ben je niet bij de pakken blijven zitten en ben je gaan lopen in het kader van ‘Run2remember’, kan je hier wat meer duiding bij geven?
- In september 2019, een half jaar nadat we onze zoon verloren, deden mijn vrouw en ik mee aan een multi-stage race (ik lopen en zij wandelen) in de Sahara. Tijdens de race overdag was je alleen met je verdriet, met je gedachten, midden in een uitgestrekte woestijn, waar er verder helemaal niets was. Maar wanneer je toekwam aan de finish werd je opgevangen in een warme groep van medelopers, elk met zijn eigen verhaal en doelstelling. Het was daar dat het idee voor Run2Remember ontstond. We leerden al snel anderen kennen die net als ons worstelden met het verlies van iemand dierbaar en die erin slaagden die rouw te dragen dankzij de ruimte die het lopen of wandelen hun gaf. Beweging is een zeer goed hulpmiddel omdat het je zowel fysiek als mentaal ruimte en energie kan geven wanneer je verdriet dat allemaal lijkt op te slorpen.
Hoe ben je dan uiteindelijk gestart met dit initiatief?
- Al gauw zijn we heel klein gestart met een besloten groep op facebook, een internationale groep, met leden in bijna elk werelddeel. We inspireren elkaar om in beweging te blijven en verhalen te delen over de persoon die we missen. In de Covid-periode hebben we zelfs een virtuele run opgestart waarbij we in groep liepen van lid naar lid, door onze activiteiten te registeren. We hebben ook enkele vlaggen die we rondsturen zodat er telkens een foto gepost kan worden wanneer we op een bepaalde locatie ‘aangekomen’ zijn. Het is een klein, kosteloos initiatief wat we graag willen zien groeien met mensen die ook lopen of wandelen om op die manier om te gaan met verlies. Iedereen die zich aangesproken voelt is dan ook meer dan welkom.
Run2Remember hangt voor jou ook samen met een ander initiatief, Vilomah vzw, wat doet deze vzw?
- Vilomah vzw is ontstaan uit de palliatieve periode en het verlies van onze zoon. Met de vzw willen we andere ouders/gezinnen die dit meemaken ondersteunen in het vreselijk moeilijke traject en vooral de boodschap geven dat ze niet alleen zijn. We trachten dit op verschillende, eenvoudige manieren te doen. Door de hand te reiken aan gezinnen die dit meemaken, in gesprek te gaan en te vragen waar we mee kunnen helpen. We kunnen de situatie jammer genoeg niet beter maken, maar we kunnen wel het gesprek met hun aangaan wat anderen maar al te vaak ontlopen. Want de eerste vraag die elke ouder zich stelt wanneer hij/zij hoort dat hun kind zal overlijden is ‘Hoe overleef ik dit?’. De gedachte dat je leven zal verderlopen wanneer je kind er niet meer zal zijn is ondraaglijk. Dat concept is ondenkbaar en je hoofd zal tot op de laatste moment beweren dat iedereen zich vergist, dat het niet waar is.
Ik vraag mij dan af hoe kan je mensen hier op voorbereiden?
- Dat kan je niet, maar je kan jezelf wel dwingen om de realiteit zoveel mogelijk onder ogen te zien en te gaan voor de best mogelijke kwaliteit in de tijd die jullie rest. Al te vaak blijven ouders eindeloos voor mogelijke behandelingen gaan, waardoor ze kostbare tijd met hun kind verliezen in ziekenhuizen, iets wat het rouwproces achteraf nog veel moeilijker maakt. Onze vzw tracht hierover in dialoog te gaan en te helpen met de creatie van mooie herinneringen, hoe moeilijk dat ook is. Ook na het overlijden van het kind ondersteunt de vzw met financiële tussenkomst in rouwtherapie, een gepersonaliseerde herinneringen box en een afgesloten facebookgroep voor ouders die een gelijkaardig iets hebben meegemaakt. Gewoon dat lotgenotencontact kan voor mensen in rouw een wereld van verschil maken.
Fantastisch initiatief Serge! Ik heb enorm veel bewondering voor jou en je vrouw, hoe dat jullie om gaan met deze situatie. Maar even terugkomen op het lopen.
Hoe belangrijk is natuur voor jou tijdens het lopen van lange afstanden?
- Natuur is enorm belangrijk voor mij, zeker in ultralopen. 100km lopen zal ik altijd het liefst van alles buiten in de natuur doen, in die omgeving kom ik echt tot rust en heb ik vaak het gevoel dat ik eindeloos kan doorgaan. Maar ik houd ook van afwisseling en ik daag mijzelf graag uit. Dat is de voornaamste reden waarom ik bijvoorbeeld meedoe aan een BK waarbij ik 100km moet lopen over een stratenparcours van 5km of waarom ik in december in Barcelona 120km op een looppiste wil doen binnen de 12u.
Variatie is inderdaad belangrijk! Ik heb zelfs vernomen dat je regelmatige lange trainingen doet op de loopband?
- Klopt, dat is mijn ideale trainingspartner. We kochten een professionele loopband vlak voor Covid toesloeg en ik ben er enorm blij mee. Ik loop nu zolang ik wil terwijl ik eender welke serie kan bekijken op de tv die ik er voor geïnstalleerd heb, een ongelooflijke luxe wanneer het slecht weer is bijvoorbeeld. Mijn trainingsschema is vrij intensief, ik loop dagelijks en sommige dagen meer dan eens. De loopband is dan echt een voordeel, plus de hellingsgraad die ik kan verhogen op de band maakt het lopen buiten achteraf makkelijker, ideaal dus.
Is het mentaal niet heel erg zwaar om deze lange afstanden te lopen op de loopband?
- Lange afstanden lopen kan bij momenten inderdaad erg saai worden. Op de loopband de kans hebben om mijn gedachten te verzetten met een film of serie maakt het soms wat makkelijker om een lange training af te werken. Al trek ik de grens toch echt wel op 50km wanneer ik op de band train, langere afstanden zijn altijd voor buiten. Tenzij het voor een specifieke uitdaging moest zijn, die ga ik dan natuurlijk ook niet uit de weg. ?
Welk gevoel heb je als je een ultraloop voltooid hebt?
- Ik denk dat voldoening en nederigheid dat het beste omschrijft. Uiteraard ben je na 10u of 15u lopen blij dat je de finish ziet en dat je de wedstrijd tot een goed einde hebt kunnen brengen nadat je onderweg meer dan eens getwijfeld hebt of het wel zou lukken. Die voldoening om over die finish te stappen is fijn. Maar voor mij is het vooral het gevoel van nederigheid dat soms nog dagen nadien blijft hangen dat ervoor zorgt dat ik het zo graag doe. Er komt dan een soort van rust over mij die ik anders nooit ervaar, alles lijkt dan even helemaal op zijn plek te vallen, ondanks alle fysieke ongemakken die ik er soms bij moet nemen.
In hoeverre is een uitslag van een wedstrijd voor jouw belangrijk?
- Ultralopen is niet iets wat je doet voor tijd, je doet het voor de ervaring en om de wedstrijd tot een goed einde te brengen. Al kan ik niet ontkennen dat die prestatiedrang af en toe toch de kop op steekt. Het BK dat ik in 2021 voor het eerst meeliep was de eerste ultrawedstrijd waarbij ik echt voortdurend op de tijd gelet heb. Na een 30tal kilometer zette ik mijn doel op sub 11u. Na 50 km merkte ik dat sub 10u binnen het bereik kwam. Dat was de eerste keer dat ik zo gefocust was op een eindtijd. Ik haalde de sub 10u waar ik heel blij mee was.
Voelde het anders om te lopen voor een tijd?
- Neen het voelde uiteindelijk toch niet echt anders. De prestatie voor mij is het halen van de eindmeet in een zo goed mogelijke fysieke conditie. Na de 100km van de trail des Fantômes nog met de auto naar huis kunnen rijden en ’s anderdaags mij fit en goed voelen, dat geeft mij voldoening. Het bevestigt voor mij dat ik het goed aanpak en op een gezonde manier mijn grenzen op zoek. De eindtijd is voor mij van ondergeschikt belang.
Is het lopen van lange afstanden voor jou een verslaving?
- Ja en neen. Het hangt allemaal af van wat voor jou de definitie van verslaving is. Voor mij zijn er 2 grote kenmerken aan een verslaving (en ik spreek hierbij uit persoonlijke ervaring), dat is het gebrek aan controle en het negatieve effect van die verslaving op je leven en je directe omgeving. Een verslaafde heeft geen vat op wanneer hij zijn volgende shot zal nemen, hij is elk moment van de dag bezig met het creëren van een mogelijkheid om die shot te kunnen hebben. Dat heb ik niet. Ik bepaal mijn doelen op een uitdagende maar realistische manier. Ik plan, luister naar mijn coach Karen van het GoDare Animo Team en werk mijn trainingen af richting een bepaald doel. Maar ik zal mijn gezondheid daarbij niet in gevaar brengen. Heb ik een slechte dag of voel ik me niet gezond, dan loop ik niet als ik weet dat dat beter is voor mij.
Je spreekt over een negatief effect van een verslaving op je omgeving. Ik veronderstel dat je hiermee je drankverslaving bedoelt waarmee je te kampen had na het overlijden van Kenric?
- Klopt, mijn drankverslaving heeft een zware negatieve invloed gehad op mijn relatie en mijn gezin. Zo erg dat we het amper gehaald hebben. Het lopen daarentegen heeft een positieve impact in ons gezin. Iedereen leeft mee met mijn doelen en ze zijn er steeds om te helpen of mij aan te moedigen als dat kan. Het heeft mijn vrouw ook gemotiveerd om na het wandelen ook te starten met lopen en af en toe lopen we nu ook samen een trail of wedstrijd. Het is een hobby die we nu kunnen delen en die ons samen op veel leuke plekken brengt. Niemand van ons ervaart het lopen als een verslaving en dat is wat telt. Al geef ik toe dat ik er niet graag afscheid van zou nemen als het moet. ?
Dankjewel Serge voor dit interview. Ik kan alleen maar tonnen respect hebben voor wat je doet. Jouw verhaal is enorm inspirerend. Ik wens je alle geluk toe in het verdere leven!
Voor diegene die graag de werking van Serge willen steunen, kunnen dat doen via deze link. Zit je ook met vragen of heb je nood aan een gesprek na het verlies van een dierbare? Dan kan je steeds contact opnemen met Serge of zijn vrouw Livia via de vzw Vilomah.
Stijn Witters